Αστικός Σχεδιασμός σε Brownfield: Πρόταση Ανάπλασης πρώην Λιμενο‐Βιομηχανικών Εγκαταστάσεων, περιοχής Λιπασμάτων Δραπετσώνας
Published 2025-10-15
Keywords
- Brownfields,
- Επανάχρηση,
- Ιστοδόμηση,
- Φυτο‐ αποκατάσταση,
- Κυκλική Οικονομία
Copyright (c) 2023 Ηώ Καρύδη

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
How to Cite
Abstract
Πρόθεση αυτού του άρθρου είναι να αναλύσει πτυχές της ανάπλασης κτηριακών κελυφών και τοπίου με αναφορά στη μελέτη που απέσπασε το Α’ Βραβείο στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Ιδεών για την Ανάπλαση 640 στρεμμάτων στη Λιμενική‐Βιομηχανική Ζώνη «Λιπασμάτων» στη Δραπετσώνα του Πειραιά το 2017. Το άρθρο εστιάζει σε πτυχές του σχεδιασμού οι οποίες συνδυάζουν τις τοπιακές ιδιαιτερότητες και τις φυσικές διαδικασίες του προς ανάπλαση χώρου με τα τυπολογικά χαρακτηριστικά των κελυφών και τη μορφολογία του αστικού χώρου. Συγκεκριμένα, στοιχειοθετεί τον σχεδιασμό ως αποτέλεσμα συνεργειών που προκύπτουν μεταξύ κοινωνικών, περιβαλλοντικών, και τεχνολογικών δυνατοτήτων οι οποίες καθίστανται αρχιτεκτονικά περιγράψιμες μέσα από οργανωτικές και χρηστικές πρακτικές. Στόχοι του σχεδιασμού είναι: α) Η καινοτόμος ανάταξη του φυσικού χώρου με προϊόν ένα εκτεταμένο πάρκο κοινόχρηστου πρασίνου, β) Η ανάκαμψη τοπίων και πόρων μέσω επιχειρησιακών οικολογιών, και γ) η ιστοδόμηση για τη λειτουργική οργάνωση νέων χρήσεων με εξισορρόπηση παρεμβάσεων σε νέα δόμηση και σε επανάχρηση.
Downloads
References
- Ομάδα μελέτης Α’ βραβείου: Η. Καρύδη, Β. Βασιλειάδης, Δ. Βενιζέλος, Σύμβουλοι Πολεοδόμοι: Δ. Μπαλαμπανίδης, Έ. Πατατούκα, Ά. Καρύδη, Συγκοινωνιολόγος Γ. Ν. Νικολαΐδης, Περιβάλλον: Π. Παναγιωτίδης, Ά. Κεφάλα, Συνεργάτες: Δ. Τζαβάρας, Β. Κανελοπούλου, Α. Τσόκος‐Παππάς.
- Στη φάση του Διαγωνισμού η έκταση που όρισε προς ανάπλαση ο Αγωνοθέτης περιλαμβάνει ιδιοκτησίες των: ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΕ (στην οποία έχει περιέλθει η έκταση του εργοστασίου Λιπασμάτων), BP, ΟIL ONE, και ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ.
- O όρος, με βάση την Environmental Protection Agency των HΠΑ, αφορά σε ιδιοκτησίες γης, όπου η επέκταση, ανάπλαση ή επανάχρηση περιλαμβάνει απομάκρυνση επικίνδυνων ρύπων που έχουν προκύψει από την προηγούμενη χρήση με εξάντληση και μόλυνση του φυσικού υποδοχέα. https://www.epa.gov/brownfields.
- “Brownfield Management in Greece. The Case of Piraeus”, E. Tousi, K. Serraos, JSACE, Vol.2, Nr.27, 2020, pp. 5‐15.
- Το κοινωνικά ετερόκλητο κλίμα των λαϊκών παραδόσεων που προέρχονται από τις πατρίδες των μεταναστών αναμειγνύεται με άλλους πολιτισμούς και καθημερινές κοινωνικές πρακτικές δίνοντας τη θέση τους σε νέα λαϊκά ιδιώματα όπως για παράδειγμα το «ρεμπέτικο» ένα είδος λαϊκής μουσικής που άκμασε στους δρόμους και τα σοκάκια αυτών των συνοικιών. Για μια ευρύτερη ανάγνωση βλ.“Slums of Hope”, L. Leontidou, Athens Social Atlas https://www.athenssocialatlas.gr/en/article/slums‐of‐hope/.
- “Rebetiko Neighbourhoods: Musical Encounters and Social Transformations in Drapetsona and Nea Kokkinia, Piraeus”, Α. Mourgou, Balcanologie, Vol. 16 (1), 2021, pp.1‐22.
- “Decommissioning a phosphoric acid production plant: a radiological protection case study”, V. Stamatis, S. Seferlis, V. Kamenopoulou et.al., Journal of Environmental Radioactivity, December 2010, Vol.101, Issue 12, pp.1013‐1023.
- «Μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου και κατευθύνσεις ενός χωροταξικού σχεδιασμού. Η περίπτωση των Λιπασμάτων Δραπετσώνας», Κ. Βέργος, Εργασία Μαθήματος στο Mεταπτυχιακό Διατμηματικό Πρόγραμμα Πολεοδομία‐Χωροταξία, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, Αθήνα, 2009.
- «Αναπλάσεις σε παράκτιες λιμενο‐βιομηχανικές ζώνες Το παράδειγμα των Λιπασμάτων Δραπετσώνας» Δ. Μπαλαμπανίδης, Εργασία Μαθήματος στο Mεταπτυχιακό Διατμηματικό Πρόγραμμα Πολεοδομία‐Χωροταξία, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, 2009.
- «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνικός Αποκλεισμός», Σ.Aδάμ, Χ. Παπαθεοδώρου, ΙΝΕ ΓΣΕΕ, Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, Δεκέμβριος 2010, Μελέτες, 8.
- “Masterplanning Ecologies of Repair”, I. Carydi, INFLECTION, Jounral of the Melbourne School of Design, Vol.9: Repair, 2022, pp.52‐59.
- “Unearthing the benefits of brownfield to green space projects: An examination of project use and quality of life impacts”, C. A. De Sousa, Local Environment, 11:5, 2006, pp. 577‐600.
- Στοιχεία από προφορική επικοινωνίας με τον Πάνο Παναγιωτιδη, Διευθυντή Ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ.
- “Deconstruct, Do Not Demolish: The Practice of Reuse of Materials in Architecture”,S. Moreira, Archdaily 25 Δεκεμβρίου 2021.
- Bruno Latour , «We have never been modern», Cambridge: Harvard University Press, 1993.